Günümüzde modern yapılar sadece aydınlatmak için değil estetik görünüm içinde ışığa ihtiyaç duyarlar. Bunun nedeni ise ışık sayesinde gece karanlığında dahi mimari detayların vurgulanabilir olmasıdır. Böylece bahçeler ve peyzajlar görsel açıdan ilgi çekici yapılar haline gelir. Bunun yanı sıra otellerde ve lüks sitelerde peyzaj aydınlatmaları, otantik ve şık bir araç olarak görülmektedir.
Peyzaj aydınlatma sürecinde kullanılacak ışık rengi ve ışıklandırma modeli bu noktada büyük öneme sahiptir. Modern bina ya da bahçelerde renkli ışıklar uygulanabilir ancak tarihi yapılarda beyaz ve sarı renkte ışıkların gölgeyle birlikte kullanılması doğru bir tercih olarak görülmektedir.
Peyzaj Aydınlatmanın Avantajları Nelerdir?
Gündüz olduğu kadar akşam ve gece de yaşadığımız çevrenin tadını çıkarmak mümkündür. Peyzaj aydınlatması ile akşam yürüyüşleri ve diğer aktiviteleri güvenlik ve eğlenceden ödün vermeden gece geç saatlere kadar yapabilirsiniz. Binalarımızın iç ve cephe aydınlatmalarına gösterdiğimiz özeni doğal ve suni çevreleri için de gösterdiğimizde projelerimizin değerinin artması mümkündür.
Peyzaj aydınlatması, gece manzarası oluşturmak için son derece önemlidir. Göz önünde bulundurulması gereken ilk etken yol aydınlatması olabilir ancak peyzaj aydınlatması bununla sınırlı değildir. Işığın doğru açıdan düşmesi, gün boyunca görmeye alıştığımızdan farklı bir manzara yaratmamıza imkân sunar. Vurgu ve gölgeleme ise çalıları, ağaçları ve çiçek öbeklerini öne çıkaran bir atmosfer oluşturmanıza yardımcı olur.
Peyzaj Aydınlatma Süreci ve Adımlar
Peyzaj aydınlatma sürecinde öncelikle hedeflerin, aydınlatılacak alanların ve uygulanacak aydınlatma tekniklerinin belirlenmesi son derece önemlidir. Bu aydınlatma sistemi sürecinde belirlenmesi gereken hedefler, aydınlatılması gereken alanlar ve uygulanacak aydınlatma teknikleri aşağıdaki gibidir:
Hedefler
- Yaralanmaları ve kazaları önlemek adına düşük voltajlı armatürler kullanmak
- Davetsiz misafirleri ve izinsiz girişleri önlemek
- Fonksiyonlara uygun aydınlatma sistemi sunmak
- Ortamı güzelleştirmek
- Farklı bir atmosfer yaratmak
- Işıltılı dokular eklemek
- Çeşitli şekiller ve yapılar yaratmak
Aydınlatılması gereken alanlar
Fonksiyonel aydınlatma gerektiren alanlar
- Yaya yürüyüş yolları ve yürüme alanları
- Merdivenler ve bina girişleri
- Binaların, terasların, havuzların girişleri
Estetik aydınlatma gerektiren alanlar
- Bina
- Ağaç, çiçek öbekleri
- Çeşme
Uygulanacak aydınlatma teknikleri
- Bitki öbeklerini ve yolları aydınlatmak için yol ve alan aydınlatması tekniği kullanılır.
- Ağaçları, bitkileri ve mimari ögeleri vurgulamak adına aşağıdan yukarıya doğru aydınlatma tekniği kullanılır
- Taş, sıva, tuğla gibi yüzeyleri ve ağaç gövdelerindeki dokuyu vurgulamak amacıyla kullanılan doku aydınlatma tekniği kullanılır.
- Alçak duvarlarda aydınlatma sağlamak için wallwasher aydınlatma tekniği kullanılır.
- Ağaç ya da bitkilerin arkasındaki duvarlarda gölgeler oluşturmak için gölge aydınlatma tekniği kullanılır.
- Büyük ağaçlar üzerinde yumuşak doğal aydınlatma sağlamak için ay ışığı aydınlatma tekniği kullanılır.
- Bir nesnenin kenarlarında ve etrafında ışıklandırma sağlamak için arkadan aydınlatma tekniği kullanılır.
- Aydınlatılmamış bitkinin arkasında aydınlatılmış bir yüzey yaratmak ve kontrast oluşturmak için silüet aydınlatma tekniği kullanılır
- Işığı yüzeylerden yansıtarak genel bir aydınlatma sağlamak amaçlanır.
- Tek boyutlu bir etki yaratan tek bir ışık kaynağı kullanmak yerine daha fazla ışık kaynağıyla bir yüzey dokusunu ve şeklini belirginleştirmek için ise çapraz aydınlatma tekniği kullanılır.
- Duvar yüzeylerini ışıklandırmak için duvar aydınlatma tekniği kullanılır.
Peyzaj Aydınlatma Tasarımındaki Genel Kriterler
Peyzaj aydınlatma çalışmaları, tasarım aşamasında ve peyzaj mimarı ile ele alınmalıdır. Tasarımcıların aydınlatma tasarımı sırasında aşağıdaki genel prensiplere uymaları son derece önemlidir. Bunlar aşağıdaki gibidir:
- Işığı ihtiyaç duyulan yerde ve zamanda kullanmak
- Çok güçlü ve yanlış yönlendirilmiş aydınlatma sistemleri yerine çevreye karşı duyarlı sistemler oluşturmak
- Yanlış konumlandırışmış ışık kaynakları ile sürücüleri rahatsız etmemek
- Enerji tasarruflu ekipmanları ve sistemleri kullanarak elektrik tüketimini en aza indirmek
- Mavi ışık emisyonlarını en aza indirmek
- Dış ortam koşullarına uygun tamamen korumalı armatürleri tercih etmek
- Işık kirliliğinden kaçınmak ve ekosisteme karşı duyarlı olmak
Peyzaj Aydınlatma Sistemleri Nasıl Tasarlanır?
İyi bir peyzaj tasarımı oluşturmanın etkili yolu, ortamın gizemli atmosferini korumaktır. Bu noktada ışık ve gölgelerin uyum içinde olmasını sağlamak son derece önemlidir. Dış ortam aydınlatmasında uygulanacak en iyi yöntem ise hiyerarşik aydınlatma olarak bilinmektedir. Bu yöntem, mekânda vurgulanmak istenen duygunun önem derecesine göre farklı aydınlatma çözümleri uygulanmasını sağlar. Örneğin, ağaçlar veya mimari elemanlar için kuvvetli vurgu sağlayacak zemine gömme ya da projektör tipi aydınlatma armatürleri tercih edilir. Bunun yanı sıra tali yolları ve basamakları aydınlatmak için basamak ışıkları kullanılır. Parklar ve yeşil alanlarda işlevsel ya da estetik aydınlatmayı sağlamak adına teknik veya dekoratif direk tipi aydınlatma elemanları kullanılabilir.
Aydınlatma armatürlerinin çeşitleri, lümen çıkışları, renk sıcaklıkları, ışın açıları çeşitlilik göstermektedir. Bunun nedeni ise fonksiyonlara, yaratılmak istenen ortama, bitkilerin tiplerine (ağacın yüksekliği, boyutu, örtü yoğunluğu, yapısı, şekli, rengi, dokusu ve yeri) ve hangi ögenin ne kadar vurgulanmak istendiğine göre değişiklik gösterir.
Hiyerarşik aydınlatma aynı zamanda ortamdaki ışık kaynaklarının farklı amaçlar için kontrol edilmesi açısından da önemlidir. Oluşturulan aydınlatma sistemi kontrol planına yön veren bu hiyerarşi ile çeşitli atmosferler yaratılabilir. Bunun yanı sıra bu sistem kontrol edilebilir. Aydınlatma otomasyon sistemleri, aydınlatma armatürlerinin belirli saat dilimlerinde ve gerekli yerlerde kullanımına olanak sağlar. Bu durum sonucunda da enerji tasarrufu sağlanır.
Bir aydınlatma tasarımcısının peyzaj aydınlatmasını tasarlama sürecinde temel amacı, eşsiz bir gece manzarası oluşturmaktır. Bunun yanı sıra ortamda yaşayan, çalışan veya burayı ziyaret eden insanların ihtiyaçlarını karşılamayı hedefler. Yaratılan bu gece ortamı, güvenli, görsel olarak rahat ve hoş olmalıdır. Ayrıca gerekli detayların rahatça algılanabildiği, yaşadığımız dünyaya ve tüm canlılara saygılı bir yaşam alanı olması da son derece önemlidir.
Peyzaj Aydınlatma Ürün Tercihi Nasıl Olmalıdır?
Teras ve bahçe gibi alanlarda kullanılan aydınlatma ürünleri son derece önemlidir. Karanlık sebebiyle oluşabilecek kazaların önüne geçen bu aydınlatma sistemleri, açık alanda hoş vakit geçirme imkânı da sunar. Özellikle bahar ve yaz aylarının gelmesiyle birlikte artan açık alan kullanımı, günlük hayatın çoğunun bu alanlarda geçmesine sebep olur.
Güvenlik, görüş ve estetik gibi farklı amaçlarla kullanılan peyzaj aydınlatma sistemleri, açık alan tasarımının en önemli ögeleri arasında yer almaktadır. Dış mekân aydınlatmasının doğru kullanılması, mekândan maksimum fayda sağlanmasına olanak tanır. Ayrıca kullanıldığı alanın otantik ve estetik bir görünüme sahip olmasına yardımcı olur. Bunun yanı sıra keyifli bir kullanım alanı oluşturan bu aydınlatma ögeleri farklı modellerde de tercih edilebilir. Kullanışlı, zengin ve estetik mekanlar sunan peyzaj aydınlatma sistemlerinin farklı tür ve seçeneklere sahiptir.
Işıklandırma elemanlarının mümkün oldukça tasarruflu olması kullanıcıya büyük rahatlık sunar. Uzun süre güneş alan yerlerde güneş enerjili aydınlatma ürünleri daha fazla tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra zemine ve saksılara saplanan ürünler veya ışık direkleri de aydınlatma sistemleri için son derece önemlidir.
